ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

Λίγα λόγια για τη δικαστική συμπαράσταση:

Ο θεσμός της δικαστικής συμπαράστασης στην ελληνική έννομη τάξη προβλέπεται στα άρθρα 1666-1688 ΑΚ.

Πρόκειται για την προστατευτική κατάσταση στην οποία περιέρχεται κατ’ άρθρο 1666ΑΚ, ένα ενήλικο φυσικό πρόσωπο, το οποίο εξαιτίας  κάποιας ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή σωματικής αναπηρίας, καθίσταται αδύναμο και ανίκανο να επιμεληθεί αυτοπροσώπως τις υποθέσεις του, να αναλάβει τη φροντίδα του, να ενεργεί μόνο του για τα συμφέροντά του και να συναλλάσσεται . Επιπλέον ο νόμος στην ίδια διάταξη αναφέρει, ότι σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης μπορεί να περιέλθει και ενήλικο φυσικό πρόσωπο που λόγω τοξικομανίας ή αλκοολισμού μπορεί  να εκθέσει σε κίνδυνο τον εαυτό του, τον/την σύζυγό του, τους ανιόντες ή τους κατιόντες του.

 

Ποιος   μπορεί να υποβάλλει  αίτηση για να τεθεί ένα πρόσωπο  σε δικαστική συμπαράσταση και ποιες οι  προϋποθέσεις;

 

Τη σχετική αίτηση νομιμοποιούνται να υποβάλουν τα εξής πρόσωπα και υπό τις εξής προϋποθέσεις σύμφωνα με το άρθρο 1667 ΑΚ:

-Σε περίπτωση που το προστατευόμενο πρόσωπο πάσχει από σωματική αναπηρία   υποβάλλει το ίδιο αίτηση για να υπαχθεί σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης.

-Σε περίπτωση που το προστατευόμενο πρόσωπο πάσχει από ψυχική  ή διανοητική  διαταραχή, ασωτία, τοξικομανία, αλκοολισμό, αίτηση για να υπαχθεί σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης μπορεί να υποβάλλει:

-ο ίδιος ο πάσχων, ή

-ο σύζυγός του εφόσον υπάρχει έγγαμη συμβίωση ή σύμφωνο συμβίωσης , ή

-οι γονείς του ή

-τα ενήλικα τέκνα του ή

-ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών ο οποίος ενημερώνεται από το περιβάλλον του πάσχοντος για την κατάσταση και την ανάγκη υπαγωγής του τελευταίου σε καθεστώς δικ. συμπαράστασης (πχ. από τα αδέλφια του πάσχοντος ή από φιλικά πρόσωπα) ή

-το ίδιο το δικαστήριο αυτεπαγγέλτως.

 

Ποιος διορίζεται δικαστικός συμπαραστάτης;

Διορίζεται από το ίδιο το δικαστήριο αυτός που έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο (16ο) έτος της ηλικίας του, εάν το δικαστήριο κρίνει ότι είναι το κατάλληλο πρόσωπο για να αναλάβει αυτό το λειτούργημα. Ο δικαστικός συμπαραστάτης αναλαμβάνει τη διαχείριση των υποθέσεων του υπό συμπαράσταση προσώπου, τη διαχείριση της περιουσίας του , την ενέργεια πράξεων-δικαιοπραξιών στο όνομα και για λογαριασμό του υπό δικ. συμπαράσταση προσώπου , ή την έγκριση πράξεων αυτού. Σημειώνεται ότι το δικαστήριο δεν δεσμεύεται από το τυχόν πρόσωπο που προτείνεται ως δικαστικός συμπαραστάτης στην αίτηση που κατατίθεται και μπορεί αν κρίνει το προτεινόμενο πρόσωπο ακατάλληλο να μην το διορίσει , αλλά να διορίσει εκείνο που κρίνει περισσότερο κατάλληλο για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

 

Διαδικασία που ακολουθείται:

Προκειμένου να τεθεί ένα πρόσωπο σε δικαστική συμπαράσταση, όπως αναφέρθηκε θα πρέπει να υποβληθεί μια αίτηση. Η αίτηση δηλ. το δικόγραφο που θα συνταχθεί από Δικηγόρο, θα κατατεθεί στο Μονομελές Πρωτοδικείο του τόπου κατοικίας ή της συνήθους διαμονής του προστατευόμενου προσώπου. Εν συνεχεία θα ακολουθήσει συζήτηση της αιτήσεως (κεκλεισμένων των θυρών), σε ορισμένη δικάσιμο, κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας.

Η κατατεθείσα αίτηση θα πρέπει να περιλαμβάνει τα στοιχεία εκείνου που προτείνεται ως δικαστικός συμπαραστάτης καθώς και τα στοιχεία εκείνων που θα συγκροτήσουν το εποπτικό συμβούλιο.

Το εποπτικό συμβούλιο αποτελείται από τρία έως πέντε πρόσωπα-μέλη, τα οποία έχουν φιλική ή συγγενική σχέση με το προστατευόμενο πρόσωπο, θα ασκούν έλεγχο στον δικαστικό συμπαραστάτη ,θα επιβλέπουν τη δράση του αν και κατά  πόσο αυτή είναι σύμφωνη με τα συμφέροντα του υπό δικαστική  συμπαράσταση προσώπου, ενώ θα δύνανται να ζητήσουν την αντικατάσταση ή παύση των καθηκόντων του αν το κρίνουν απαραίτητο.

Η απόφαση που θα εκδοθεί θα αποφαίνεται επί του αν τελικά ή όχι ο πάσχων μπορεί να τεθεί σε καθεστώς δικαστικής συμπαράστασης, για ποιες πράξεις θα τελεί υπό το καθεστώς αυτό, ποιος ορίζεται δικαστικός συμπαραστάτης του πάσχοντος, και ποια τα μέλη που θα συγκροτούν το εποπτικό συμβούλιο.

Εύλογο είναι ότι κατά την κατάθεση ή συζήτηση της αιτήσεως, θα πρέπει να υπάρχουν απαραίτητα δικαιολογητικά έγγραφα που θα πιστοποιούν και θα αποδεικνύουν την πάθηση και διαταραχή του προστατευόμενου προσώπου, και ενδεικτικά αναφέρονται (ιατρικά έγγραφα κατά κύριο λόγο από δημόσια νοσοκομεία, αποφάσεις περί αναπηρίας προσώπου εκδοθείσες από ασφαλιστικούς φορείς κτλ.) Επισημαίνεται ωστόσο ότι το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται και αν το κρίνει σκόπιμο, δύναται να διατάξει με απόφασή του, τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, προκειμένου να διαπιστωθεί η πάθηση ή διαταραχή και ο βαθμός που αυτή επηρεάζει την δικαιοπρακτική ικανότητα του προσώπου.

 

Κατηγορίες της δικαστικής συμπαράστασης

Επισημαίνεται ότι το καθεστώς της δικαστικής συμπαράστασης διακρίνεται σε κατηγορίες (άρθρο 1676 ΑΚ) και βάσει αυτού καθορίζεται εάν το πρόσωπο που τελεί σε συμπαράσταση μπορεί να ενεργεί καμία ή μερικές δικαιοπραξίες και ως εκ τούτου διαμορφώνεται και η έκταση του ρόλου  του δικαστικού συμπαραστάτη:

• Στερητική δικαστική συμπαράσταση: α) Πλήρης όταν το υπό δικ. συμπαράσταση πρόσωπο καθίσταται ανίκανο για κάθε δικαιοπραξία και β)Μερική: όταν καθίσταται ικανό  για ορισμένες δικαιοπραξίες.
• Επικουρική δικαστική συμπαράσταση: α) Πλήρης: για να έχουν ισχύ όλες οι δικαιοπραξίες που ενεργεί  το υπό δικ. συμπαράσταση πρόσωπο απαιτείται η συναίνεση του δικ. συμπαραστάτη  β)Μερική: για να έχουν ισχύ ορισμένες δικαιοπραξίες που ενεργεί  το υπό δικ. συμπαράσταση πρόσωπο, απαιτείται η συναίνεση του δικ. συμπαραστάτη
• Συνδυασμός των δύο προηγούμενων κατηγοριών.

 

Ανάθεση της επιμέλειας στον δικαστικό συμπαραστάτη

Τέλος πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι, δυνάμει της δικαστικής απόφασης με την οποία ένα πρόσωπο υπάγεται σε καθεστώς δικ. συμπαράστασης, κατόπιν σχετικού αιτήματος μπορεί να ανατεθεί και η επιμέλεια του προσώπου αυτού στον δικαστικό του συμπαραστάτη. Εξάλλου, δημόσιες υπηρεσίες ζητούν δικαστική απόφαση επιμέλειας προκειμένου να χορηγήσουν την ειδική ετήσια άδεια σε υπαλλήλους τους, όπως ειδικά προβλέπεται στο άρθρο 47 του ν.4674/2020 στην παρ. 2, 3 και 4.

 

Μέσω του προστατευτικού θεσμού της δικ. συμπαράστασης δίνεται η δυνατότητα σε πρόσωπα που αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν, να μεριμνήσουν για τις δικές τους υποθέσεις και κατ’ επέκταση να αντιληφθούν τις συνέπειες και τη σημασία των πράξεών τους, να μην περιθωριοποιούνται αλλά αντ’ αυτού να ενεργούν και να εκφράζουν τη βούληση τους δια μέσω του δικαστικού συμπαραστάτη που διορίζεται δυνάμει δικαστικής απόφασης.

 

 

Το Δικηγορικό μας γραφείο έχοντας χειριστεί πολλές υποθέσεις δικαστικής συμπαράστασης, μπορεί να σας κατευθύνει και να επιλύσει οποιαδήποτε απορία σας.

Επικοινωνήστε Μαζί μας >