Ανακοπή κατά έκθεσης αναγκαστικής κατάσχεσης ακίνητης περιουσίας (Μονομελές Πρωτοδικείο Αγρινίου, αριθμός απόφασης 28/2025)
Απόσπασμα αποφάσεως που αφορά ανακοπή την οποία χειρίστηκε το γραφείο μας, κατά έκθεσης Αναγκαστικής Κατάσχεσης Ακίνητης Περιουσίας, χωρίς προηγουμένως να έχει ασκηθεί ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής.
Αριθμός Απόφασης 28/2025 -ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ- ΕΔΡΑ ΑΓΡΙΝΙΟ
Δεκτός ο λόγος ανακοπής περί καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος, καθώς η αναγκαστική εκτέλεση, εμφανιζόμενη ως μέτρο εξαιρετικής σκληρότητας για τον καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτη και υπερβαίνουσα τα ανεκτά όρια θυσίας του, προσκρούει στο άρθρο 281 ΑΚ και τυγχάνει εξ αυτού του λόγου υπέρμετρα επαχθής και κατ’ επέκταση καταχρηστική για τον ανακόπτοντα, ως αντιβαίνουσα ευθέως στην αρχή της αναλογικότητας…
Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα, η υπό κρίση ανακοπή, η οποία πρόκειται για ανακοπή των άρθρων 933 επ. ΚΠολΔ εκδικαζόμενη κατά την ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών ανακοπή (άρθρα 614 επ. και 937 παρ. 3 ΚΠολΔ), παραδεκτά εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, το οποίο τυγχάνει καθ’ ύλην (933 παρ. 1 ΚΠολΔ) και κατά τόπον αρμόδιο (933 παρ. 3 ΚΠολΔ), δεδομένου ότι εκτελεστός τίτλος έχει εκδοθεί από Μονομελές Πρωτοδικείο και ότι μετά την επίδοση της επιταγής ακολούθησε η επιβολή κατασχέσεως επί ακινήτων εντός της περιφέρειας του παρόντος Δικαστηρίου. Επιπλέον, η ένδικη ανακοπή έχει ασκηθεί εμπρόθεσμα εντός της κατ’ άρθρο 934 παρ. 1 περ. α ́ ΚΠολΔ προθεσμίας, στην οποία υπάγεται, καθώς αφορά ελαττώματα από τη σύνταξη της επιταγής προς εκτέλεση μέχρι και τη δημοσίευση του αποσπάσματος της κατασχετήριας έκθεσης κατά τα άρ. 955 και 995 ΚΠολΔ ή την απαίτηση, ήτοι εντός 45 ημερών από την ημέρα της κατάσχεσης….
Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 281 ΑΚ, 116, 933 ΚΠολΔ και 25 παρ. 3 του Συντάγματος συνάγεται ότι λόγο της ανακοπής του άρθρου 933 ΚΠολΔ μπορεί να αποτελέσει και η αντίθεση της επισπευδόμενης διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης στην καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή τον κοινωνικό ή οικονομικό σκοπό του δικαιώματος προς επίσπευση της εκτέλεσης (ΟλΑΠ 1/1997, ΑΠ 502/1997 ΕλλΔνη 39, 103, ΑΠ 347/1996 ΕλλΔνη 38.84). Κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 281 ΑΚ, για να θεωρηθεί η άσκηση του δικαιώματος ως καταχρηστική, θα πρέπει η προφανής υπέρβαση των ορίων που επιβάλλουν η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο οικονομικός ή κοινωνικός σκοπός του δικαιώματος να προκύπτει από την προηγηθείσα συμπεριφορά του δικαιούχου ή από την πραγματική κατάσταση που δημιουργήθηκε ή τις περιστάσεις που μεσολάβησαν ή από άλλα περιστατικά, τα οποία, χωρίς κατά νόμο να εμποδίζουν τη γέννηση ή να επάγονται την απόσβεση του δικαιώματος, καθιστούν μη ανεκτή την άσκηση του κατά τις περί δικαίου και ηθικής αντιλήψεις του μέσου κοινωνικού ανθρώπου (ΟλΑΠ 17/1995, ΑΠ 893/2008 Αρμ 2009,66). Η αντίθεση της από μέρους του δανειστή επισπευδόμενης αναγκαστικής εκτέλεσης στην καλή πίστη και τα χρηστά ήθη αποτελεί ουσιαστικό ελάττωμα του εκτελεστού τίτλου, το οποίο είναι δυνατόν να οδηγήσει σε ακύρωση αυτού (ΕφΑΘ 4032/1985 ΕλλΔνη 1985, 946). Εξάλλου, η αρχή της αναλογικότητας, με τις επιμέρους αρχές στις οποίες αναλύεται, θέτει όρια τα οποία απαγορεύουν τη χρήση μέσων εκτέλεσης, άρα και την επιχείρηση των σχετικών πράξεων εκτέλεσης, όταν τα μέσα αυτα δεν είναι κατάλληλα για να επιτύχουν τον σκοπό της εκτελεστικής διαδικασίας (αρχή της καταλληλότητας), όταν δεν είναι αναγκαία επειδή υπάρχει άλλο ηπιότερο μέσο (αρχή της αναγκαιότητας ή του ηπιότερου μέσου) και τρίτον όταν προκαλούν ζημία που είναι δυσανάλογα μεγάλη και επιβαρυντική για τον θιγόμενο, γιατί τα ωφελήματα που επιδιώκει ο επισπεύδων με τις πράξεις εκτέλεσης δεν βρίσκονται σε αρμόζουσα λογική ακολουθία με τις αρνητικές επιπτώσεις του για τον καθ’ ου η εκτέλεση (αρχή αναλογικότητας υπό στενή έννοια – βλ. ΟλΑΠ 43/2005 ΤΝΠ Νόμο. Ειδικότερα, οι πράξεις κατάσχεσης και πλειστηριασμού περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη παραβιάζουν την αρχή της αναγκαιότητας ή του ηπιότερου μέσου, όταν η αξίωση του δανειστή είναι δυνατό να ικανοποιηθεί με άλλο μέσο ασυγκρίτως ηπιότερο για τον οφειλέτη, όπως με κατάσχεση άλλων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη, η αξία των οποίων είναι μικρότερη του αρχικά κατασχεθέντος στοιχείου, αξία βέβαια που καλύπτει την αξίωση του δανειστή, οπότε η επιδίωξη ικανοποίησης αυτής με κατάσχεση περιουσιακού στοιχείου δυσανάλογης αξίας με την απαίτηση και με ζημία του οφειλέτη είναι άκυρη ως καταχρηστική, ενώ οι πράξεις κατάσχεσης και πλειστηριασμού περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη παραβιάζουν την αρχή της αναλογικότητας υπό στενή έννοια, όταν εμφανίζονται ως μέτρα εξαιρετικής σκληρότητας για τον συγκεκριμένο οφειλέτη, τα οποία υπερβαίνουν τα ανεκτά όρια της θυσίας του, ενώ ταυτόχρονα η απαίτηση που εκτελείται είναι μικρής αξίας και, συνεπώς, έκδηλη η μεγάλη δυσαναλογία μεταξύ του μέσου εκτέλεσης και του σκοπού για τον οποίον αυτό επιβάλλεται. Μάλιστα η ακυρότητα των εν λόγω πράξεων εκτέλεσης επέρχεται έστω και αν δεν υπάρχουν άλλα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη τα οποία θα μπορούσαν να κατασχεθούν (ΑΠ 2069/2007 ΕφΑΔ 2008.232, ΑΠ 69/2001 ΕλλΔνη 2001.916, ΑΠ 431/1981 ΝοΒ 30.413, Πελαγία Γέσιου-Φαλτσή Δίκαιο Αναγκαστικής Εκτελέσεως Γενικό Μέρος § 9 αριθ. 28). Σημειωτέον, άλλωστε, ότι η αρχή κατά την οποία το δικαίωμα του δανειστή να επισπεύσει ή να συνεχίσει αναγκαστική εκτέλεση για την ικανοποίηση χρηματικής απαίτησης τελεί υπό τους περιορισμούς των άρθρων 281 ΑΚ και 116 ΚΠολΔ ρητά προβλέπεται από τον ΚΠολΔ, στη διάταξη του άρθρου 951 παρ. 2 αυτού, που ορίζει ότι «Η κατάσχεση δεν επιτρέπεται να επεκταθεί σε περισσότερα από όσα χρειάζονται για να ικανοποιηθεί η απαίτηση και για να καλυφθούν τα έξοδα της εκτέλεσης». Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι ο περιορισμός της καταχρηστικής άσκησης της αξίωσης για αναγκαστική εκτέλεση εκδηλώνεται ως απειλή ακυρότητας των πράξεων της άμεσης η έμμεσης αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως λ.χ. της κατάσχεσης πράγματος του οφειλέτη αξίας δυσανάλογα μεγαλύτερης από το ύψος της ουσιαστικής αξίωσης του επισπεύδοντος [Κεραμεύς/Κονδύλης/ Νίκας(- Νικολόπουλος) ΚΠολΔ ΙΙ (2000) 951 αριθ. 3-4]. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ελάττωμα που αφορά στη συγκεκριμένη πράξη εκτέλεσης, το οποίο επιφέρει την ακυρότητα αυτής. Η εκ μέρους του επισπεύδοντος ενεργεια συγκεκριμένης πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης, λ.χ. της επιταγής, της κατάσχεσης ή του πλειστηριασμού κατά τρόπο αντίθετο προς τον σκοπό της ή προς την καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη οδηγεί σε ακυρότητα της συγκεκριμένης πράξης, προβαλλόμενη στις εκάστοτε οριζόμενες για την προβολή της προθεσμίες Κεραμεύς/Κονδύλης/Νίκας (-Νικολόπουλος) ΚΠολΔ ΙΙ (2000) 934 αριθ. 10, όπου και οι περαιτέρω παραπομπές, βλ. ΜονΠρΧαλκιδικής 174/2019 Αρμ 2019, 57 και ΜονΠρΛαμ 42/2019 ΝΟΜΟΣ…
Στην προκειμένη περίπτωση με τον τρίτο λόγο της κρινόμενης ανακοπής ο ανακόπτων εκθέτει ότι η επίδικη κατάσχεση επιβλήθηκε σε δύο οριζόντιες ιδιοκτησίες, ιδιοκτησίας του που φέρουν ΚΑΕΚ … και … καθώς και σε ένα οικόπεδο που φέρει ΚΑΕΚ …. Ότι ως τιμή πρώτης προσφοράς των παραπάνω ακινήτων στον επικείμενο πλειστηριασμό, βασισμένη στην εμπορική τους αξία, ορίστηκε το ποσό των …, … και …. ευρώ αντιστοίχως, ήτοι συνολικά το ποσό των 114.000,00. Ότι η κατάσχεση επιβλήθηκε για ποσό των 72.513,86 ευρώ πλέον των νόμιμων τόκων του ποσού αυτού και του συνόλου των εξόδων εκτέλεσης του επισπευδόμενου ηλεκτρονικού πλειστηριασμού μέχρι το τέλος αυτού καθώς και το ποσό των 50 ευρώ πλέον ΦΠΑ για τη σύνταξη της από … εντολής εκτέλεσης, επί της παρακάτω ακίνητης περιουσίας του. Ότι η εμπορική αξία των παραπάνω ακινήτων υπερβαίνει κατά πολύ το ποσό της κατάσχεσης και υπερκαλύπτει την απαίτηση της καθ’ ης με αποτέλεσμα η ανακοπτόμενη έκθεσης κατάσχεσης να τυγχάνει καταχρηστική και να πρέπει να ακυρωθεί. Επικουρικά δε ζητεί ο ανακόπτων ζητεί στην περίπτωση που δεν ακυρωθεί η ανακοπτόμενη έκθεση κατάσχεσης να περιοριστεί η κατάσχεση στα αρκούντα κατασχεθέντα περιουσιακά στοιχεία και ειδικότερα μόνο στα ακίνητα με ΚΑΕΚ .. & … και να εξαιρεθεί της κατάσχεσης και του πλειστηριασμού το ακίνητο με ΚΑΕΚ …Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα ο εν θέματι λόγος ανακοπής είναι επαρκώς ορισμένος και νόμιμος, ερειδόμενος στις διατάξεις που αναφέρονται στην αμέσως ανωτέρω νομική σκέψη της παρούσας και πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική του βασιμότητα.
Από όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα που οι διάδικοι νόμιμα επικαλούνται και προσκομίζουν, μερικά από τα οποία μνημονεύονται στη συνέχεια της παρούσας, χωρίς ωστόσο κανένα να παραλείπεται κατά την ουσιαστική εκτίμηση της διαφοράς, τα οποία λαμβάνονται υπόψη είτε ως άμεση απόδειξη είτε για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, καθώς και από τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής, που λαμβάνονται αυτεπαγγέλτως, χωρίς απόδειξη, αποδεικνύονται ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Σε βάρος του ανακόπτοντος επισπεύδεται από την καθ’ ης αναγκαστική εκτέλεση με εκτελεστό τίτλο την υπ’ αριθμ. ….. Διαταγής Πληρωμής της Δικαστού του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αγρινίου με την οποία ο ανακόπτων υποχρεώθηκε να καταβάλλει στην καθ’ ης το ποσό των Ευρώ πενήντα μία χιλιάδες εκατόν πενήντα ένα και έξι λεπτά (51.151,06 €), με τη ρητή επιφύλαξη της μεταγενέστερης ικανοποίησης του υπολοίπου οφειλόμενου ποσού, με τον νόμιμο τόκο υπερημερίας από 30-05-2018 επομένη της ημερομηνίας επίδοσης της εξώδικης δήλωσης – καταγγελίας της σύμβασης, έως την πλήρη και ολοσχερή εξόφληση, πλέον τόκων υπερημερίας επί των καθυστερούμενων τόκων, οι οποίοι ανατοκίζονται ανά εξάμηνο, κατά τα εις το ιστορικό της Διαταγής Πληρωμής και τη διάταξη του άρ. 12 του Ν. 2601/1998, μέχρις εξοφλήσεως καθώς και 1.608,21 ευρώ για δικαστική δαπάνη έκδοσης της ως άνω διαταγής πληρωμής. Στις ……κοινοποιήθηκε από την καθ’ ης στον ανακόπτοντα επικυρωμένο αντίγραφο εκ του ακριβούς αντιγράφου του υπ’ αριθμ. …. πρώτου (α ́) απογράφου εκτελεστού της εν λόγω διαταγής πληρωμής μετά της παρά πόδας αυτού από … επιταγής προς πληρωμή. Ακολούθως, στις .. επιδόθηκε στον ανακόπτοντα η υπ’ αριθμ. ……. έκθεση Αναγκαστικής Κατάσχεσης Ακίνητης Περιουσίας της Δικαστικής Επιμελήτριας του Εφετείου Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, με έδρα στο Πρωτοδικείο Αγρινίου, ………. με την οποία επιβλήθηκε κατάσχεση για το ποσό των 72.513,86 ευρώ πλέον των νόμιμων τόκων του ποσού αυτού και του συνόλου των εξόδων εκτέλεσης του επισπευδόμενου ηλεκτρονικού πλειστηριασμού μέχρι το τέλος αυτού καθώς και το ποσό των 50 ευρώ πλέον ΦΠΑ για τη σύνταξη της από .. εντολής εκτέλεσης, επί της ακίνητης περιουσίας του και ειδικότερα επί του δικαιώματος της πλήρους κυριότητας σε ποσοστό 100% των κατωτέρω ακινήτων….. Η δε κατασχεθείσα ακίνητη περιουσία ιδιοκτησίας του εκτίθεται σε αναγκαστικό πλειστηριασμό με ηλεκτρονικά μέσα ενώπιον της ειδικά πιστοποιημένης Συμβολαιογράφου του Δήμου …. την …. του έτους ….
Από τα παραπάνω αποδειχθέντα προκύπτει ότι η προκειμένη αναγκαστική εκτέλεση, εμφανιζόμενη ως μέτρο εξαιρετικής σκληρότητας για τον καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτη και υπερβαίνουσα τα ανεκτά όρια θυσίας του, προσκρούει στο άρθρο 281 ΑΚ και τυγχάνει εξ αυτού του λόγου υπέρμετρα επαχθής και κατ’ επέκταση καταχρηστική για τον ανακόπτοντα, ως αντιβαίνουσα ευθέως στην αρχή της αναλογικότητας, η οποία αποτυπώνεται ειδικότερα στη διάταξη του άρθρου 951 παρ. 2 ΚΠολΔ ως ιδιαίτερη έκφανση της αρχής της απαγόρευσης καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος, σύμφωνα και με τα διαλαμβανόμενα αναλυτικά στην αμέσως ανωτέρω νομική σκέψη παρούσας. Τούτο συμβαίνει εν προκειμένω, διότι αποδείχθηκε ότι η ικανοποίηση της παραπάνω απαίτησης της καθ’ ης θα ήταν εφικτή με μόνη την επιβολή αναγκαστικής κατάσχεσης σε δύο εκ των τριών κατασχεθέντων ακινήτων και δη σε αυτά με ΚΑΕΚ .. και ΚΑΕΚ .των οποίων η εμπορική αξία (και η τιμή πρώτης προσφοράς), ύψους 77.000,00 ευρώ, όπως εκτιμήθηκε με την ανακοπτόμενη κατασχετήρια έκθεση, υπερκαλύπτει την ανωτέρω εκτελούμενη αξίωση.
Κατ’ ακολουθίαν των ανωτέρω, πρέπει ο τρίτος λόγος της κρινόμενης ανακοπής να γίνει μερικά δεκτός ως βάσιμος και κατ’ ουσίαν, γενομένης έτσι εν μέρει δεκτής και της ένδικης ανακοπής και να ακυρωθεί- περιοριστεί η προσβαλλόμενη έκθεση κατάσχεσης κατά το μέρος που δυνάμει αυτής επιβλήθηκε κατάσχεση στο ακίνητο με ΚΑΕΚ …..όπως επικουρικά ζητείται από τον ανακόπτοντα…
